ODTÜ- Fizik Bölümü Tarihi
ODTÜ Fizik Bölümü 1960 yılında Teorik Fizik ve Fizik Bölümü olarak iki bölüm halinde kurulmuştur. 1970-71 öğretim yılında iki bölüm birleşerek bugünkü halini almıştır. Bölümün akademik kadrosu, yönetimde de pek çok kereler aktif olarak yer almışlardır. Fen Edebiyat Fakültesi’nde dekanlık yapan bölüm üyelerimiz: Erdal İnönü (1964-1970); Dilhan Eryurt (Ezer) (1988-1993); Halil Kırbıyık (1993-1996); Mehmet Tomak (1996-2002); Cüneyt Can (2008-2012). Kurulduğu günden bu yana bölüm başkanları:
1960 – 1966 Erdal İnönü (Teorik Fizik Bölümü)
1966 – 1968 Ferit Öktem (Teorik Fizik Bölümü)
1968 – 1969 Feza Gürsey (Teorik Fizik Bölümü)
1969 – 1970 Cengiz Yalçın (Teorik Fizik Bölümü)
1960 – 1969 Adnan Şaplakoğlu (Fizik Bölümü)
1969 – 1970 Perihan Tolun (Fizik Bölümü)
İki bölümün birleşmesinden sonra:
1970 – 1973 Hakkı Öğelman
1973 – 1978 Cengiz Yalçın
1978 – 1983 Mehmet Tomak
1983 – 1987 Cengiz Yalçın
1987 – 1988 Dilhan Eryurt (Ezer)
1988 – 1993 Şinasi Ellialtıoğlu
1993 – 1996 Mehmet Tomak
1996 – 2011 Sinan Bilikmen
2012 – 2016 Mehmet Zeyrek
2016 – 2021 Altuğ Özpineci
2021 – Seçkin Kürkcüoğlu
1960-65 yılları arasında ofis ve dersler barakalarda bulunmaktaydı. 1965-68 yıllarında ofis ve dershaneler şimdiki matematik binasına taşınmıştı. 1968-74 yıllarında ofis ve derslikler S-binasına alındı. Dersler genelde U-3 amfisi ve S-binasında yapılıyordu.
Bölüm ilk mezunlarını lisansta 1963 yılında (Ahmet Halil Saleh); yüksek lisansta 1966 yılında (Hüseyin Akçay, Erol Aygün); doktorada ise 1967 yılında (Ali İmre Usseli) vermiştir.
Fizik ikiz binalarından ilki 1965 ikincisi de 1971 yılında tamamlandı. P sınıflar binası ise 1978 yılında açıldı.
Ford Vakfı ve AID ajansının yardımları eğitim ve araştırma laboratuvarlarının Fizik ikiz binalarında kurulmasında çok yardımcı olmuştur.
70’li yılların başında Gell-Mann, Mössbauer ve Lee gibi Fizik Nobel ödüllü bilim adamlarının Bölümü ziyaret edip seminerler vermeleri Feza Gürsey ve Erdal İnönü hocalarımız sayesinde olmuştur. Son olarak bölümümüzün 50. kuruluş yılı 2010’da Nobel ödüllü Gerard ‘t Hooft bölümümüzü ziyaret etmiştir.
Fizik Bölümünde ilk on yılda yüksek enerji fiziği, matematiksel fizik, katı hal fiziği, astrofizik, nükleer fizik çalışmaları başlatılmıştır. Plazma fiziği, güneş enerjisi, lazer fiziği ve bu konularla ilgili yandallardaki çalışmalarla bölümümüz kuruluşununun ilk yirmi yılında fiziğin geniş bir spektrumunda araştırma ve eğitim çalışmalarına girmiştir.
ODTÜ’lü Tanınmış Fizik Hocaları
Bölümdeki ilk araştırma çalışmaları, Erdal İnönü, Feza Gürsey ve Cavid Erginsoy gibi artık adları ölümsüzleşmiş fizikçiler tarafından başlatılmıştır. Bu çalışma alanlarından başlıcaları: Nötron Aktarımı (1960 / Erdal İnönü), Yüksek Enerji Fiziği (1966 / Feza Gürsey), Radyo Karbon (C-14) (1966 / Kemal Kurdaş), Atomik Hüzme (1968 / Adnan Şaplakoğlu), Nükleer Teori (1968 / Cengiz Yalçın), Katıhal Fiziği (1967 / Cavid Erginsoy), Yarıiletken Teknolojisi (1968 / Mehmet Rona), Astrofizik (1970 / Hakkı Ögelman), Matematiksel Fizik (1970 / Ferit Öktem), Plazma Fiziği (1972 / Ordal Demokan), Teorik Astrofizik (1973 / Dilhan Eryurt Ezer), Güneş Enerjisi (1974 / Hakkı Ögelman), Atmosferik Fizik (1975 / Yurdanur Tulunay), Lazer Fiziği (1980 / Ramazan Aydın).
Fizik Bölümünde bu çalışmalarla paralel olarak kurulan ilk laboratuvarlar: Yüksek Enerji Laboratuvarı, Atomik Huzme Laboratuvarı, Mössbauer Sistemi, Plazma Fiziği Laboratuvarı, Güneş Enerjisi Laboratuvarı, Yarıiletken Teknolojisi Laboratuvarı, Termoışıma Laboratuvarı, ESR Laboratuvarı oldu. 1991 yılında kampüste küçük bir gözlemevi de kuruldu. İlerki yıllarda bu laboratuvarlara ek olarak:
Kurulan Laboratuvarlar
Katıhal Karakterizasyon Laboratuvarı (Mehmet Parlak)
X-ray Saçılım Laboratuvarı (Hüsnü Özkan)
Ultrashort Lazer Laboratuvarı (Sinan Bilikmen)
TeraHertz Laboratuvarı (Hakan Altan)
Optoelektronik Laboratuvarı (Hakan Altan, Sinan Bilikmen, Halil Berberoğlu)
LIBS ve Double RF Plazma Laboratuvarı (Sinan Bilikmen)
Güneş Enerjisi Laboratuvarı, GÜNAM (Raşit Turan, Çiğdem Erçelebi, Mehmet Parlak)
Uzay Kameraları Araştırma Laboratuvarı (Akif Esendemir, İbrahim Günal)
Termal ve Optik Uyarmalı Lüminesans Laboratuarı (Enver Bulur)
Hesaplamalı Fizik Laboratuvarı (Şinasi Ellialtıoğlu)
Hesaplamalı Moleküler Fizik Laboratuvarı (Şakir Erkoç)
Yoğun Madde Benzetim Laboratuvarı (Mehmet Tomak)
Deneysel Yüksek Enerji Fizigi Emülsiyon Film Tarama ve Analiz Laboratuvarı (Ali Murat Güler)
Yüksek Enerji Fiziği Yarı-Otomatik Emülsiyon Laboratuvarı (Mehmet Zeyrek)
Taramalı Uç Mikroskopisi ve Grafen Laboratuvarı (Ahmet Oral)
Nano Optik Laboratuvarı (Alpan Bek)
birimleri de kullanıma açıldı.
Laboratuvar çalışmalarının yanı sıra, hesaplama alanlarında da Fizik Bölümü öncü olmuştur. 1975 yılında ilk bilgisayar INTERDATA, Ed Utiger tarafından ısmarlanmış; bu bilgisayar 1978’de üst modele yükseltilmiştir. İlk kişisel bilgisayar (PC) 1986 yılında bölümümüze alınmış; 1991-92 yıllarında ilk UNIX kümesi (fakülte ve bölüm ağları ile diğer sunucular) oluşturulup, toplamda 286 CPU’luk, 16 PC’den oluşan ilk öğrenci hesap laboratuvarı da bu yıllarda faliyete geçmiştir.
Fizik Bölümü öğretim elemanlarının yıllık yayın ortalamaları 1998 yılından itibaren 110 civarında olmuştur. Bölüm ODTÜ’de bu konuda ilk 2 bölüm arasında yer almaktadır. 2009 yılında IDB tarafından eğitim ve araştırmada başarılı bulunularak ödüllendirilmiştir.
2001 yılında ululsararası fizik olimpiyatını organize eden bölümümüz 70 ülke tarafından takdir edimiştir. Fizik Bölümü öğretim üyelerinden Ordal Demokan, İbrahim Günal ve Sinan Bilikmen lise öğrencilerini uluslararası fizik olimpiyatlarına yetiştirmekte öncü olmuşlar ve başarılı öğrencilerin bölümümüzü seçmelerine katkıda bulunmuşlardır.
Fizik Bölümünde halen 32 profesör, 14 doçent, 1 yardımcı doçent ve 2 uzman ve toplam 51 asistan çalışmaktadır, 19 asistanımız ÖYP kadrosundadır. Fizik Bölümünde her yıl ortalama 60 lisans, 17 yüksek lisans ve 9 doktora öğrencisi mezun olmaktadir (Bu sayilar son 8 yılın ortalamalarını göstermektedir).
2006 yılından başlayarak Fizik Bölümünün de organizatorlerinden oldugu ISSCSMB “International Summer School and Conference on HEP: Standard Model and Beyond” (Uluslararası Yüksek Enerji Fiziği Konferansı ve Yaz Okulu: Standart Model ve Ötesi) okul ve konferansları düzenlenmektedir. Bu serinin son toplantısı 2012 yılında yapılmıştır. Bu serinin bildirileri 2006 yılında Springer Proceedings in Physics 118’de ve 2007-2008 toplantılarının bildirileri ise TAEK tarafından Gokova Proceedings adı altında basılmıştır. Bu yayınların editörlüklerini T. Aliev, M. Serin ve N. K. Pak yapmıştır. 2004 yılından başlayarak Fizik Bölümünün de organizatörlerinden oldugu NanoTR konferans serisi düzenlenmektedir. Bu serinin son toplantısı 2013 yılında Erzurum’da düzenlenmiştir. Konferansın bildirileri Applied Surface Science dergisinde basılmakta ve son sayının editörlüğünü Raşit Turan yapmaktadır.
İlk yorum yapan olun