Bilim Tarihinde Bugün: Albert Einstein Doğdu ve Stephen Hawking Öldü

14 Mart, Miladi takvime göre yılın 73. (artık yıllarda 74.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan gün sayısı 292.

Bilim Tarihi

• Dünya Pi sayısı günü
• 14 Mart 1854 Paul Ehrlich doğdu.
• 14 Mart 1879 Albert Einstein doğdu.
• 14 Mart 2018 İngiliz bilim insanı, evrenbilimci ve fizik profesörü Stephen Hawking, 76 yaşında hayatını kaybetti.
• 14 Mart 1984 Bilim Sanat ve Kültür Kurumu (BİLSAK) İstanbul’da kuruldu.

Olaylar

• 1489 – Kıbrıs Krallığı’nın Kraliçesi Catherine Cornaro, Ada’yı Venedik Cumhuriyeti’ne sattı.
• 1794 – Eli Whitney, pamuk ayrıştırma makinesinin patentini aldı.
• 1827 – II. Mahmut döneminde, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane kuruldu.
• 1919 – Tıp Bayramı ve Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’nin kuruluş yıldönümü; Hikmet Boran önderliğinde, tıp camiasının emperyalist güçlerin karşısına resmen çıkışı nedeniyle bugün Tıp Bayramı olarak kutlanmaktadır.
• 1919 – Yunanların İzmir’e çıkarma planı, İngiltere Başbakanı Lloyd George, Fransa Başbakanı Georges Clemenceau, İtalya Başbakanı Vittorio Emanuele Orlando ve ABD Başkanı Woodrow Wilson tarafından kabul edildi.
• 1923 – Gençlerbirliği Spor Kulübü Ankara’da kuruldu.
• 1939 – Slovakya Cumhuriyeti ve Karpatlar Ukraynası, Nazi Almanyasının baskısı altında Çekoslovakya’dan bağımsızlıklarını ilan etti.
• 1939 – Hatay Meclisi, Türk lirası’nı resmi para olarak kabul etti.
• 1951 – Kore Savaşı: Birleşmiş Milletler Kuvvetleri, Seul’ü geri aldı.
• 1953 – Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Stalin’in ölümü üzerine yerine getirilen Malenkov, görevini 8 gün sonra Kruşçev’e devretti.
• 1958 – ABD, Küba’daki Batista rejimine ambargo uygulamaya başladı.
• 1964 – Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Barış Gücü’nün Kıbrıs’a gitmesini kararlaştırdı.
• 1975 – Keşan’da askerlik yapan Fatih Laçingil, bölüğe yeni katılan Şaban Dereli’yi parasını gasbedip öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.
• 1980 – ABD Hava Kuvvetleri’ne ait C-130 tipi askeri nakliye uçağı, İncirlik Hava Üssü’ne iniş yaparken düştü. 18 ABD askeri öldü.
• 1983 – Devlet Güvenlik Mahkemeleri’nin kurulmasını öngören yasa tasarısı, Danışma Meclisi’nde kabul edildi.
• 1984 – İstanbul’da Bilsak Tiyatro Atölyesi kuruldu.
• 1998 – İran’da Richter ölçeğine göre 6,9 büyüklüğünde deprem oldu.
• 1998 – YÖK, başörtüsü takmanın ve taktırmanın suç olduğunu açıkladı.
• 2000 – Naim Süleymanoğlu, Ankara’da devam ettiği idmanlarda koparmada 145 kg kaldırarak dünya rekoru kırdı.
• 2003 – Türkiye’nin 59’uncu Hükümeti, Siirt Milletvekili Recep Tayyip Erdoğan Başkanlığında kuruldu.
• 2008 – Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi’nde dava açtı.

Doğumlar

• 1627 – Roelant Roghman, Hollandalı Hollanda Altın Çağı ressamı, çizimcisi ve oymacısı (ö. 1692)
• 1641 – Hyeonjong, Joseon Krallığı’nın 18. kralı (ö. 1674)
• 1681 – Georg Philipp Telemann, Alman besteci (ö. 1767)
• 1692 – Peter Van Musschenbroek, Hollandalı bilim insanı (ö. 1761)
• 1726 – Esma Sultan, III. Ahmed’in kızı (ö. 1788)
• 1742 – Ağa Muhammed Han Kaçar, İran Şahı ve Kaçar Hanedanı’nın kurucusu (ö. 1797)
• 1804 – Johann Strauss I, Avusturyalı besteci (ö. 1849)
• 1820 – II. Vittorio Emanuele, Sardinya Krallığı’nın Kralı (ö. 1878)
• 1821 – Jens Jacob Asmussen Worsaae, Danimarkalı arkeolog ve tarihöncesici (ö. 1885)
• 1827 – George Frederick Bodley, Britanyalı mimar (ö. 1907)
• 1835 – Giovanni Schiaparelli, İtalyan astronom (ö. 1910)
• 1836 – Jules Joseph Lefebvre, Fransız portre ressamı (ö. 1911)
• 1844 – I. Umberto, İtalya Kralı (ö. 1900)
• 1847 – Castro Alves, Brezilyalı şair (ö. 1871)
• 1853 – Ferdinand Hodler, İsviçreli ressam (ö. 1918)
• 1854 – Paul Ehrlich, Alman bilim adamı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1915)
• 1854 – Thomas R. Marshall, ABD’nin 28. Başkan Yardımcısı (ö. 1925)
• 1854 – Alexandru Macedonski, Rumen şair, romancı, oyun yazarı ve edebiyat eleştirmeni (ö. 1920)
• 1859 – Leonardo Bistolfi, İtalyan heykeltıraş (ö. 1933)
• 1874 – Anton Philips, Hollanda’da Philips Electronics’in kurucusu (ö. 1951)
• 1876 – Lev Berg, Rus coğrafyacı, biyolog ve ihtiyolog (ö. 1950)
• 1879 – Albert Einstein, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1955)
• 1882 – Wacław Sierpiński, Polonyalı matematikçi (ö. 1969)
• 1886 – Firmin Lambot, Belçikalı bisiklet yarışçısı (ö. 1964)
• 1887 – Abdülhak Şinasi Hisar, Türk romancı ve yazar (ö. 1967)
• 1894 – Vladimir Triandafillov, Sovyet komutan ve teorisyen (ö. 1931)
• 1903 – Mustafa Barzani, Kürt politikacı (ö. 1979)
• 1906 – Fazıl Küçük, Kıbrıslı Türk politikacı ve gazeteci (ö. 1984)
• 1906 – Ulvi Cemal Erkin, Türk besteci (ö. 1972)
• 1908 – Maurice Merleau-Ponty, Fransız filozof (ö. 1961)
• 1914 – Ali Tanrıyar, Türk hekim, siyasetçi ve spor adamı (ö. 2017)
• 1920 – Memduh Ün, Türk yönetmen (ö. 2015)
• 1925 – Tarık Minkari, Türk cerrah ve yazar (ö. 2010)
• 1926 – Neriman Altındağ Tüfekçi, Türk Halk Müziği solisti ve ilk kadın şefi (ö. 2009)
• 1933 – Michael Caine, İngiliz oyuncu ve Akademi Ödülü sahibi
• 1933 – Quincy Jones, Amerikalı orkestra şefi, besteci, müzisyen ve yapımcı
• 1934 – Leonid İvanoviç Rogozov, Sovyet tıp doktoru (ö. 2000)
• 1934 – Manuel Piñeiro, Kübalı istihbaratçı ve politikacı (ö. 1998)
• 1938 – Şerafettin Elçi, Türk hukukçu ve siyasetçi (ö. 2012)
• 1940 – Durul Gence, Türk caz müzisyeni ve orkestra şefi
• 1940 – Metin Altıok, Türk şair ve ressam (ö. 1993)
• 1941 – Wolfgang Petersen, Alman film yönetmeni
• 1942 – Emin Çölaşan, Türk gazeteci ve yazar
• 1948 – Billy Crystal, Galli sinema oyuncusu
• 1952 – Sheila Abdus-Salaam, Amerikalı yargıç ve hukukçu (ö. 2017)
• 1952 – Mehmet Güçlü, Türk güreşçi
• 1965 – Aamir Khan, Hindistanlı oyuncu
• 1967 – Gürdal Tosun, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 2000)
• 1972 – Kaan Dobra, Polonya asıllı Türk futbolcu
• 1979 – Nicolas Anelka, Fransız futbolcu
• 1982 – François Sterchele, Belçikalı futbolcu (ö. 2008)
• 1985 – Eva Angelina, Amerikan porno yıldızı
• 1988 – Sasha Grey, Amerikan porno yıldızı
• 1988 – Stephen Curry, Amerikalı basketbolcu
• 1989 – Colby O’Donis, Porto Riko asıllı Amerikalı R&B ve pop şarkıcısı
• 1990 – Kolbeinn Sigþórsson, İzlandalı futbolcu
• 1991 – Emir Bekrić, Sırp engelli atleti.
• 1994 – Ansel Elgort, Amerikalı aktör ve şarkıcı
• 1996 – Mustafa Batuhan Altıntaş, Türk futbolcu
• 1998 – Neslican Tay Türk kanser aktivisti (ö.2019)

Ölümler

• 1457 – İmparator Jingtai, Çin’in Ming Hanedanı’nın yedinci imparatorudur (d. 1428)
• 1471 – Thomas Malory, İngiliz yazar (d. 1415)
• 1571 – János Zsigmond Zápolya, 1540-1571 arası Transilvanya ve Macaristan Kralı oldu (d. 1540)
• 1604 – Kınalızade Hasan Çelebi, Osmanlı fıkıh ve kelâm alimi (d. 1546)
• 1632 – Tokugawa Hidetada, Tokugawa Hanedanlığı’nın 2. şogunu (d. 1579)
• 1703 – Robert Hooke, İngiliz bilim adamı (d. 1635)
• 1791 – Johann Salomo Semler, Alman protestan teolog (d. 1725)
• 1823 – Charles-François du Périer Dumouriez, Fransız generali (d. 1739)
• 1854 – Yekaterina Vladimirovna Apraksina, Rus soylu (d. 1770)
• 1883 – Karl Marx, Alman filozof ve ekonomist (d. 1818)
• 1932 – George Eastman, Amerikalı mucit ve sanayici (Kodak Şirketi) (d. 1854)
• 1938 – Aleksey Rıkov, Bolşevik devrimci (d. 1881)
• 1940 – Gabriele Possanner, Avusturyalı hekim (d. 1860)
• 1944 – Katharine Elizabeth Dopp, Amerikalı eğitimci ve yazar (d. 1863)
• 1946 – Werner von Blomberg, Nazi Almanyası’nın Savunma Bakanı d. 1878)
• 1953 – Klement Gottwald, Çek devlet adamı ve gazeteci d. 1896)
• 1955 – Şamran Hanım, Türk besteci ve kanto sanatçısı (d. 1870)
• 1959 – Faik Ahmet Barutçu, Türk siyasetçi (d. 1894)
• 1968 – Josef Harpe, I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı sırasında Alman Generaloberst (d. 1887)
• 1973 – Chic Young, Amerikalı karikatürist (Blondie-Fatoş-‘un çizeri) (d. 1901)
• 1975 – Susan Hayward, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1917)
• 1978 – Aziz Basmacı, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1912)
• 1980 – Mohammad Hatta, Endonezya bağımsızlık hareketinin önderlerinden (d. 1902)
• 1983 – Maurice Ronet, Fransız sinema oyuncusu (d. 1927)
• 1989 – Zita von Bourbon-Parma, Avusturya İmparatoriçesi (d. 1892)
• 1995 – William Alfred Fowler, Amerikalı filozof (d. 1911)
• 1997 – Jurek Becker, Polonya doğumlu Alman yazar, film senaristi, Doğu Alman muhalif (d. 1937)
• 1997 – Fred Zinnemann, Avusturya asıllı Amerikalı film yönetmeni (d. 1907)
• 2006 – Lennart Meri, Estonyalı yazar ve film yönetmeni (Estonya’nın 2. Cumhurbaşkanı) (d. 1929)
• 2007 – Lucie Aubrac, Fransız tarih öğretmeni ve Fransız Direnişi hareketi üyesi (d. 1912)
• 2017 – Sa’dun Hammadi, Saddam Hüseyin’in devlet başkanlığı dönemindeki eski Irak başbakanı (d. 1930)
• 2010 – Peter Graves, Amerikalı aktör (Görevimiz Tehlike) (d. 1926)
• 2011 – Jülide Gülizar, Türk sunucu, yazar, eğitmen ve TRT’nin ve Türkiye’nin ilk haber spikerlerinden (d. 1929)
• 2014 – İlhan Feyman, Türk caz müzisyeni ve trompetçi (d. 1930)
• 2018 – Halit Deringör, Türk futbolcu ve spor yazarı (d. 1922)
• 2018 – Marielle Franco, Brezilyalı aktivist ve siyasetçidir (d. 1979)
• 2018 – Stephen Hawking, İngiliz fizikçi, evrenbilimci, astronom, teorisyen ve yazar (d. 1942)

Tatiller ve özel günler

• Tıp Bayramı
• Pi Günü
• Dünya Rotaract Günü
• Erzurum’un Hınıs ilçesinden Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi (1918)
• Erzurum’un Köprüköy ilçesinden Rus ve Ermeni birliklerinin geri çekilişi (1918)