NASA bir asteroide bir uzay çarptırarak onu başarılı bir şekilde yönlendirdi. Deneyin bilim insanlarına asteroit çarpışmalarının nasıl önlenebileceğini öğretecek.
Dünya için gezegensel savunma sisteminin ilk testinin bir parçası olarak NASA, bir uzay gemisini kasıtlı olarak bir asteroide çarptırdı.
İnsanlığın bir asteroidin yörüngesini değiştirmeye yönelik ilk çabasında NASA’nın Double Asteroid Redirection Test (DART) uzay aracı 26 Eylül Pazartesi günü saat 19:14’te asteroid Dimorphos ile çarpıştı. NASA’ya göre bu çarpışma, insanların bir gün tehlikeli bir asteroidi gezegenimizle feci bir çarpışma rotasından nasıl uzaklaştırabileceğine dair önemli bir örnek teşkil edecek.
DART aracı 1,210 pound (550 kilogram) ağırlığında, sensörler, bir anten, bir iyon itici ve iki adet 28 fit uzunluğunda (8.5 metre) güneş dizisine sahip küp şeklinde bir sondaydı. Yaklaşık 13,420 mph (21,160 km/sa) hızla ilerlerken 525 feet (160 m) genişliğindeki asteroit Dimorphos’a çarptı ve anında parçalandı.
“Bir etki yarattığımıza göre bilim şimdi başlıyor. Çabalarımızın etkinliği şimdi değerlendirilecek.” NASA’nın Gezegen Bilimi Bölümü Direktörü Lori Glaze olayın canlı yayınında belirtti.
Dimorphos’un daha büyük ortağı olan 1.280 fit genişliğindeki (390 metre) Didymos asteroidi etrafındaki yörüngesi sonda tarafından yavaşlatılacaktı. NASA’nın görevi başarılı ilan edebilmesi için Dimorphos’un 12 saatlik yörüngesinin 73 saniye yavaşlaması gerekiyor; ancak gerçek fark 10 dakika kadar olabilir. Her iki asteroitten de Dünya’ya yönelik bir tehlike söz konusu değildir. DART görevinin koordinasyon lideri Nancy Chabot, etkinliğin canlı yayını sırasında yaptığı açıklamada, görevin başarısının haftalar boyunca akmaya devam edecek verilerle belirleneceğini söyledi.
Kaliforniya’daki Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssünden bir SpaceX Falcon 9 roketiyle fırlatılan DART, ikiz asteroitlere ulaşmak için 10 ayda 7 milyon mil (11 milyon kilometre) yol kat etti.
Uzay aracını uzaktaki asteroitle çarpışma rotasına doğru otomatik olarak yönlendiren DART’ın yerleşik Didymos Keşif ve Optik Navigasyon için Asteroit Kamerası (DRACO), görevin son anlarını yakaladı. NASA bilim insanlarına göre Dimorphos, çarpışmaya sadece bir saat kalana kadar DART’ın DRACO kamera sistemi tarafından bile tespit edilemedi ve bu noktada kameranın görüş alanında tek bir piksele indirgendi. Asteroit çarpışmadan üç dakika önce sadece 42 piksel boyutuna ulaştı. Gölgelerdeki kayalar, gemi Dimorphos’a yaklaştıkça daha da büyüdü ve ardından görüntü kayboldu.
DART temas kurmadan hemen önce uzay aracının kamerası hedefinin son görüntülerini yakaladı ve bu görüntüler NASA’nın YouTube sayfasından izlenebilir.
DART’tan 11 Eylül’de ayrılan daha küçük bir “cubesat” uzay aracı olan LICIACube, bilim insanlarına çarpışmanın erken dönemlerine ilişkin daha net bir görüntü sağlayacak. LICIACube İtalyan uzay ajansı tarafından işletilmektedir. Çarpışma bölgesinin yörüngesinde 34 mil (55 km) mesafede bulunan LICIACube, çarpışmanın yönünü değiştiren çarpışmanın ve açığa çıkan malzeme bulutunun görüntülerini Dünya’ya gönderdi. Teleskoplar yedi kıtadan asteroide doğrultuldu ve yörüngede meydana gelen değişikliklerin derecesini ölçmek için çarpışmadan sonra kayanın ne kadar parlak hale geldiği izlendi.
Yerdeki gözlemevleri, Hubble ve James Webb uzay teleskoplarının yanı sıra NASA’nın Lucy uzay aracı da kazayı izledi. Gözlemleri, bir asteroidi Dünya’dan başarılı bir şekilde uzaklaştırmak için gereken kuvvet miktarını belirlemede araştırmacılara yardımcı olacak.
Kazanın uzun vadeli etkilerini incelemek ve 330 milyon dolarlık görevin performansını değerlendirmek üzere 2026 yılında Didymos ve Dimorphos’a doğru fırlatılacak olan Avrupa Uzay Ajansı’nın Hera görevi, bu ilk keşifleri takip edecek.
Etkileri birkaç yıl boyunca görülemeyecek olsa da, görevin tasarımcıları şimdiden bu küçük hedefe ulaşmanın önemli bir başarı olduğunu düşünüyor.
Görevin program bilimcisi Tom Statler’ın 19 Eylül’de düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamaya göre Dimorphos küçük bir asteroit. “Onu hiç yakından görmedik, bu nedenle nasıl göründüğü veya nasıl şekillendiği hakkında hiçbir fikrimiz yok. Bu da DART’ın teknolojik zorluklarına katkıda bulunan faktörlerden sadece biri. Bir asteroide çarpmak çok zordur.”
Sonuç olarak, NASA Yönetici Yardımcısı Pam Melroy’a göre ürkütücü uzay kayasının yakından görüntülenmesi inanılmaz bir başarıydı.
Melroy, “özellikle kameranın hareketini izlediğimde ve öğrenmek üzere olduğumuz tüm bilimi fark ettiğimde kendimden geçmiştim” dedi. “Sadece bir ışık huzmesi olmaktan çıkıp bize gerçek bir nesne gibi görünmeleri hayret verici.”
Kaynak: LiveScience
İlk yorum yapan olun