Keşke yapmasaydım dediğimiz çok zamanlar olmuştur. Geçmişteki hataları düzeltmek, zaman yolculuğu kavramını bu kadar büyüleyici bulmamızın nedenlerinden biridir. Bilim kurguda sıklıkla tasvir edildiği gibi, bir zaman makinesiyle artık hiçbir şey kalıcı değildir.
Her zaman geri dönüp hatalarımızı ya da yapamadıklarımızı yapabilir ya da değiştirebilirsiniz. Ama evrenimizde zaman yolculuğu gerçekten mümkün mü, yoksa sadece bilim kurgu mu?
Modern zaman ve nedensellik anlayışımız genel görelilikten gelir. Teorik fizikçi Albert Einstein’ın teorisi, uzay ve zamanı tek bir varlık – “uzay-zaman” olarak birleştirir ve her ikisinin de nasıl çalıştığına dair, diğer yerleşik teorilerle kıyaslanamayacak düzeyde, oldukça karmaşık bir açıklama sunar.
Bu teori 100 yıldan fazla bir süredir var ve deneysel olarak son derece yüksek hassasiyetle doğrulandı, bu nedenle fizikçiler Evrenimizin nedensel yapısının doğru bir tanımını sağladığından oldukça eminler.
On yıllardır fizikçiler zaman yolculuğunun mümkün olup olmadığını anlamak için genel göreliliği kullanmaya çalışıyorlar. Zaman yolculuğunu tanımlayan ve görelilikle tamamen uyumlu ve tutarlı olan denklemleri yazabileceğimiz ortaya çıkıyor. Fakat fizik matematik değildir ve gerçekte hiçbir şeye karşılık gelmezlerse denklemler anlamsızdır.
Zaman Yolculuğuna Karşı Geliştirilen Argümanlar
Bu denklemlerin gerçekçi olmayabileceğini düşünmemizi sağlayan iki ana konu var.
İlk konu pratiktir: bir zaman makinesi inşa etmek, negatif enerjili madde olan egzotik maddeye ihtiyaç duyuyor gibi görünmektedir.
Günlük hayatımızda gördüğümüz her maddenin pozitif enerjisi vardır – negatif enerjiye sahip madde, etrafta yatarken bulabileceğiniz bir şey değildir.
Kuantum mekaniğinden, böyle bir maddenin teorik olarak yaratılabileceğini biliyoruz, ancak çok küçük miktarlarda ve çok kısa süreler için.
Bununla birlikte, yeterli miktarda egzotik madde yaratmanın imkansız olduğuna dair bir kanıt yoktur. Ayrıca, egzotik madde gerektirmeden zaman yolculuğuna izin veren başka denklemler de keşfedilebilir. Bu nedenle, bu sorun sadece mevcut teknolojimizin veya kuantum mekaniği anlayışımızın bir sınırlaması olabilir.
Diğer önemli konu ise daha az pratik olmakla birlikte daha önemlidir.
Zaman yolculuğunun mantığa aykırı göründüğü, zaman yolculuğu paradoksları biçimindeki gözlemdir.
Bu tür paradoksların birkaç türü vardır, ancak en sorunlu olanı tutarlılık paradokslarıdır.
Bilim kurguda popüler bir kinaye olan tutarlılık paradoksları, geçmişi değiştirmeye yol açan belirli bir olay olduğunda ortaya çıkar, ancak değişimin kendisi bu olayın ilk etapta gerçekleşmesini engeller.
Örneğin, zaman makineme girdiğimiz bir senaryoyu düşünün, beş dakika içinde geri dönmek için kullanın ve geçmişe ulaşır ulaşmaz makineyi yok edin. Zaman makinesini yok ettiğime göre, beş dakika sonra kullanmam imkansız olurdu.
Ama eğer zaman makinesini kullanamazsam, zamanda geriye gidip onu yok edemem.
Bu nedenle, yok edilmez, bu yüzden zamanda geriye gidip onu yok edebilirim. Başka bir deyişle, zaman makinesi yalnızca yok edilmezse yok edilir.
Aynı anda hem yok edilip hem de yok edilemeyeceği için bu senaryo tutarsız ve paradoksaldır.
Bilim kurguda paradoksların “yaratılabileceği” konusunda yaygın bir yanlış anlama var.” Zaman yolcuları genellikle geçmişte önemli değişiklikler yapmamaları ve bu nedenle geçmiş benlikleriyle karşılaşmamaları konusunda uyarılır. Bunun örnekleri Geleceğe Dönüş üçlemesi gibi birçok zamanda yolculuk filminde bulunabilir.
Fakat fizikte, bir paradoks gerçekte olabilecek bir olay değildir – teorinin kendisinde bir tutarsızlığa işaret eden tamamen teorik bir kavramdır. Başka bir deyişle, tutarlılık paradoksları sadece zaman yolculuğunun tehlikeli bir çaba olduğu anlamına gelmez, bunun mümkün olamayacağı anlamına gelir.
Bu, teorik fizikçi Stephen Hawking’in zaman yolculuğunun imkansız olması gerektiğini belirten kronoloji koruma varsayımını formüle etti. Ancak, bu varsayım şu ana kadar kanıtlanmamış durumda.
Dahası, paradokslar nedeniyle zaman yolculuğunu ortadan kaldırmak yerine, paradoksların kendilerini ortadan kaldırabilirsek, evren çok daha ilginç bir yer olurdu.
Zaman yolculuğu paradokslarını çözme girişimlerinden biri, teorik fizikçi Igor Dmitriyevich Novikov’un öz tutarlılık varsayımıdır. Bu, esasen geçmişe seyahat edebileceğinizi, ancak bunu değiştiremeyeceğinizi belirtir.
Novikov’a göre, zaman makinemi beş dakika önce yok etmeye çalışsaydım, bunu yapmanın imkansız olduğunu görürdüm. Fizik yasaları bir şekilde tutarlılığı korumak için komplo kuracaktı.
Ama geçmişi değiştiremezsen zamanda geriye gitmenin ne anlamı var?
Fizikçi Shoshany’nin son çalışmasında Novikov’un varsayımının çözemediği zaman yolculuğu paradokslarının olduğunu gösteriyor.
Bu bizi tekrar başa götürür, çünkü eğer sadece bir paradoks bile ortadan kaldırılamazsa, zaman yolculuğu mantıksal olarak imkansız kalır.
Bu zaman yolculuğunun tabutundaki son çivi mi? Tam olarak değil. Birden fazla tarihe (veya daha tanıdık terimlerle paralel zaman çizelgelerine) izin vermenin Novikov’un varsayımının çözemediği paradoksları çözebileceğini gösterdik.
Fikir çok basit. Zaman makinesinden çıktığımda, farklı bir zaman çizelgesine giriyorum. Bu zaman çizelgesinde, zaman makinesini yok etmek de dahil olmak üzere, geldiğim orijinal zaman çizelgesinde hiçbir şeyi değiştirmeden istediğim her şeyi yapabilirim.
Zaman makinesini orijinal zaman çizelgesinde yok edemediğim için, ki bu aslında zamanda geriye yolculuk etmek için kullandığım zaman çizelgesidir, paradoks yoktur.
Son üç yıldır zaman yolculuğu paradoksları üzerinde çalıştıktan sonra, zaman yolculuğunun mümkün olabileceğine giderek daha fazla ikna oldum, ancak Evrenimiz birden fazla tarihin bir arada bulunmasına izin verebilirse. Peki, yapabilir mi?
Kuantum mekaniği kesinlikle öyle görünüyor ki, en azından Everett’in “çok dünyalar” yorumuna abone olursanız, bir tarihin birden fazla tarihe “bölünebileceği”.
Her olası ölçüm sonucu için bir tane örnek verebiliriz.
Schrödinger’in kedisinin hayatta olup olmadığı ya da ölü olup olmadığı ya da oraya gelip gelmediğim geçmişi gibi mesela.
Ama bunlar sadece spekülasyonlar. Öğrencilerim ve ben şu anda genel görelilikle tamamen uyumlu, birden fazla geçmişi olan somut bir zaman yolculuğu teorisi bulmaya çalışıyoruz. Elbette, böyle bir teori bulmayı başarsak bile, bu zaman yolculuğunun mümkün olduğunu kanıtlamak için yeterli olmaz, ancak en azından zaman yolculuğunun tutarlılık paradoksları tarafından dışlanmadığı anlamına gelir.
Zaman yolculuğu ve paralel zaman çizelgeleri neredeyse her zaman bilim kurguda el ele gider, ancak şimdi gerçek bilimde de el ele gitmeleri gerektiğine dair kanıtımız var.
Genel görelilik ve kuantum mekaniği bize zaman yolculuğunun mümkün olabileceğini söyler, ancak eğer öyleyse, o zaman çoklu geçmişlerin de mümkün olması gerekir.
Kaynak: Barak Shoshany, Yardımcı Doçent, Fizik, Brock Üniversitesi. – Sciencealert
İlk yorum yapan olun