Diyabet için daha etkili tedaviler geliştirmeye çalışan bilim insanları kök hücrelere yöneliyor. Bu hücreler, kan şekerini kontrol eden hormon olan insülini üreten hücrelere dönüşebilir. Ancak büyük bir zorluk var: Bu hücreler tarafından üretilen insülin miktarını kontrol etmek zordur. Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden bir araştırma ekibi, insan kök hücrelerini insülin salgılayan beta hücrelere dönüştürme reçetesini değiştirerek ortaya çıkan hücrelerin kandaki dalgalanan glikoz seviyelerine daha uygun olduğunu gösterdi.
Beta hücrelerini insülin üretemeyen farelere naklettiklerinde yeni hücreler birkaç gün içinde insülin salgılamaya başladılar ve aylarca kan şekerini kontrol etmeye devam ettiler. Yeni çalışma, Stem Cell Reports dergisinde 17 Ocak’ta yayınlandı.
İnsülin Üreten Hücreler
Baş Araştırmacı Jeffrey R. Millman diyor ki “Bu hücrelerin daha önce geliştirilme biçimindeki büyük bir zayıflığın üstesinden gelmeyi başardık. Yeni insülin üreten hücreler glikozla karşılaştıklarında diyabeti olmayanlara göre daha hızlı ve uygun şekilde tepki verirler.” Araştırmacılar şimdi aynı kök hücre yaklaşımının insülin üretip üretemeyeceğini ve insanlarda kan şekerini etkili bir şekilde kontrol edip edemeyeceğini değerlendirmenin zamanının geldiğine inanıyorlar. Millman, Harvard’da 2014’te cilt hücrelerini kök hücrelere dönüştüren ve 2016’da diyabetli bir hastanın deri hücreleriyle aynı şeyi yapan bir araştırma ekibinin de parçasıydı. Her seferinde, kök hücreler daha sonra çeşitli büyüme faktörleri ile tedavi edilerek onları insülin salgılayan beta hücrelerine ikna ettiler. Ancak beta hücreleri, araştırmacıların umduğu kadar iyi çalışmadı. “Önceden ürettiğimiz beta hücreleri, glikoza tepki olarak insülin salgılayabiliyordu, onları yangın musluklarına benzetebiliriz, ya çok fazla insülin yapıyorlardı ya da hiç insülin yapmıyorlardı” dedi. Yeni hücreler daha hassaslar ve glikoz seviyelerine daha iyi karşılık gelen insülini üretebiliyorlar.
Millman, bu tür hücrelerin insan denemeleri için ne zaman hazır olabileceğini tam olarak tahmin edemediğini ancak kök hücre kaynaklı beta hücrelerinin insan hastalarda test edilmesinin en az iki yolu olduğuna inandığını söyledi. “İlki, hücreleri jel gibi bir şeyle sarmak olacak – gözenekler bağışıklık hücrelerinin girmesini önleyecek kadar küçük, ancak insülinin çıkmasına izin verecek kadar büyük” dedi. Diğer fikir beta hücrelerinin genlerini implantasyondan sonra bağışıklık sisteminden saklanmalarına izin verecek şekilde değiştirmek için gen düzenleme araçlarını kullanmak olacaktır.
Millman, kök hücre kaynaklı beta hücrelerin diyabetli insanlar için güvenli ve etkili olduğu kanıtlanırsa, hücreleri hızlı bir şekilde üretme yönteminin endüstriyel bir ölçeğe yükseltilebileceğini söyledi. Ekibi yalnızca kendi laboratuvarında birkaç hafta içinde bir milyardan fazla beta hücresini büyütüp geliştirebiliyor.
Kaynak: phys.org/biology-news
1 Trackback / Pingback