Güneş sisteminin bir modelini incelediğimizde onun etrafında dönen gök cisimlerinin ve astreoitlerin aynı düzlemde olduğunu fark etmişsinizdir.
Bu soruyu ne olarak cevaplamak için güneş sisteminin en başlangıcına, yaklaşık 4,5 milyar yıl öncesine gitmemiz gerekiyor.
Mānoa’daki Hawaii Üniversitesi’nden bir gökbilimci olan Nader Haghighipour verdiği demeçte, o zamanlar güneş sistemi sadece devasa, dönen bir toz ve gaz bulutuydu. Bu devasa bulut, 12.000 astronomik birimi (AU) ölçüye sahipti.
1 AU, Dünya ile güneş arasındaki ortalama mesafe veya yaklaşık 93 milyon mildir (150 milyon kilometre).
Güneş Sisteminin Oluşumu
Haghighipour, bu bulut o kadar büyük hale geldi ki, sadece toz ve gaz molekülleriyle dolu olmasına rağmen, bulutun kendi kütlesi altında çökmeye ve küçülmeye başladığını söyledi.
Dönen toz ve gaz bulutu çökmeye başladığında, aynı zamanda düzleşti. Bir pizza üreticisinin dönen bir hamur parçasını havaya fırlattığını hayal edin. Döndükçe hamur genişler ama giderek incelir ve düzleşir. Çok erken güneş sistemine olan buydu.
Haghighipour, bu arada, bu sürekli düzleşen bulutun merkezinde, tüm bu gaz moleküllerinin çok fazla sıkıştığını ve ısındıklarını ve muazzam ısı ve basınç altında, hidrojen ve helyum atomları birleşti ve bir bebek yıldız biçiminde milyarlarca yıl süren bir nükleer reaksiyonu başlatmıştı.
Güneş. Sonraki 50 milyon yıl boyunca, güneş çevresinden gaz ve toz toplayarak ve yoğun ısı ve radyasyon dalgaları yayarak büyümeye devam etti. Yavaş yavaş, büyüyen güneş etrafındaki boş alanı temizledi.
Haghighipour, güneş büyüdükçe, bulut çökmeye devam etti ve “yıldızın etrafında daha düz ve daha düz hale gelen ve genişleyen ve merkezdeki güneşle genişleyen bir disk oluşturdu” diye açıklıyor.
Sonunda bulut, genç yıldızın yörüngesinde dönen, gezegen öncesi disk adı verilen düz bir yapı haline geldi. Haghighipour, diskin yüzlerce AU boyunca uzandığını ve bu mesafenin sadece onda biri kalınlığında olduğunu söyledi.
Bundan sonraki on milyonlarca yıl boyunca, pro-gezegen diskindeki toz parçacıkları, ara sıra birbirlerine çarparak yavaşça döndüler.
Hatta bazıları birbirine yapıştı. Ve bu milyonlarca yıl boyunca, bu parçacıklar milimetre uzunluğunda tanecikler haline geldi ve bu taneler santimetre uzunluğunda çakıllar oldu ve çakıllar çarpışıp birbirine yapışmaya devam etti.
Sonunda, ön-gezegen diskindeki malzemenin çoğu, devasa nesneler oluşturmak için birbirine yapıştı. Bu nesnelerden bazıları o kadar büyüdü ki yerçekimi onları küresel gezegenlere, cüce gezegenlere ve aylara dönüştürdü. Asteroitler, kuyruklu yıldızlar ve bazı küçük uydular gibi diğer nesneler düzensiz şekilli hale geldi.
Bu nesnelerin boyutları farklı olmasına rağmen, yapı malzemelerinin ortaya çıktığı yerde aşağı yukarı aynı düzlemde kaldılar. Bu nedenle, bugün bile güneş sisteminin sekiz gezegeni ve diğer gök cisimleri aşağı yukarı aynı seviyede yörüngede dönüyor.
Kaynak: space.com
İlk yorum yapan olun