Bilim Tarihinde Bugün : Londra Troleybüs’ü İlk Seferini Yaptı

16 Mayıs, Miladi takvime göre yılın 136. (artık yıllarda 137.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan gün sayısı 229.

Bilim Tarihinde Bugün

• 16 Mayıs 1888’de Emil Berliner, Philadelphia’daki Franklin Enstitüsü’nden önce düz disk kayıt ve çoğaltmanın ilk gösterimini yaptı. Konuşması enstitünün dergisinde yayınlandı.
• 16 Mayıs 1946’da, ABD’de profesyonel bir manyetik teyp kaydedicinin ilk gösterimi, Radyo Mühendisleri Enstitüsü’nün bir toplantısında John T. “Jack” Mullin tarafından yapıldı.
• 16 Mayıs 1931’de Londra Birleşik Tramvayları (LUT) Londra’nın ilk troleybüs hizmetini başlattı.
• 16 Mayıs 1950 Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi J. Georg Bednorz doğdu.
• 16 Mayıs 2013 İsviçreli bilim adamı ve Nobel Fizik Ödülü sahibi Heinrich Rohrer öldü.

Olaylar

• 1204 – Dördüncü Haçlı Seferi sırasında, Konstantinopolis’i alıp Latin İmparatorluğu’nu kuran I. Baudouin, ilk Latin İmparatoru olarak taç giydi.
• 1717 – Voltaire adıyla bilinen yazar François-Marie Arouet, din ve krallık karşıtı yazılarından ötürü Bastille Hapishanesi’ne gönderildi.
• 1770 – Versailles Sarayı’ında, XVI. Louis ile Marie Antoinette evlendi.
• 1836 – Şair ve yazar Edgar Allan Poe, 13 yaşındaki kuzeni Virginia ile evlendi.
• 1888 – Gramofonun mucidi Emile Berliner, Philadelphia’da geliştirdiği bu aletin tanıtımını yaptı.
• 1919 – Mustafa Kemal Paşa, Türk Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak üzere İstanbul’dan Samsun’a doğru yola çıktı.
• 1926 – Vahidettin (VI. Mehmet), İtalya’nın San Remo kentinde kalp yetmezliği sebebi ile öldü.
• 1929 – Akademi Ödülleri, ilk olarak Hollywood, Kaliforniya’da verilmeye başlandı. 1. Akademi Ödülleri töreninde, ABD yapımı sessiz film Kanatlar (Wings), En İyi Film Akademi Ödülü’nü aldı.
• 1943 – Varşova Gettosu’ndaki Yahudi topluluğunun, Nazi işgaline karşı başlattığı Varşova Gettosu Ayaklanması olarak adlandırılan direnişi kırıldı. Hayatta kalanlar, Treblinka toplama ve yok etme kampına gönderilmeye başlandı. Alman kayıtlarına göre 56 bin kişi öldürüldü.
• 1952 – Birleşik Krallık’ta kadınlara eşit ücret yasalaştı.
• 1957 – IBM’in, yeni geliştirdiği bilgisayarın ağırlığı 21 tondu.
• 1960 – Sovyet lider Nikita Khrushchev, Sovyetler Birliği toprakları üzerinde uçurulan Amerikan U-2 casus uçakları için, ABD Başkanı Dwight D. Eisenhower’dan özür dilemesini istedi.
• 1961 – Tiyatro sanatçısı Cüneyt Gökçer, Kral Lear’ı oynamak üzere Moskova’ya gitti.
• 1969 – Sovyet uzay aracı “Venera 5”, Venüs gezegenine iniş yaptı.
• 1974 – Josip Broz Tito, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Başkanlığı’na yeniden seçildi. Tito, bu defa ömür boyu Devlet Başkanı olarak seçilmiştir.
• 1975 – Japon dağcı Junko Tabei, Everest’in zirvesine tırmanan ilk kadın dağcı olma unvanını kazandı.
• 1975 – Sikkim, referandum sonucunda 22. Eyalet olarak Hindistan’a bağlandı.
• 1979 – Türkiye’de 12 Eylül 1980 Darbesi’ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980), Piyangotepe Katliamı: Ankara Piyangotepe’de genellikle solcuların gittiği bir kahvehane, sağ görüşlü Ali Bülent Orkan ve diğer militanlar tarafından basıldı. 7 kişi öldürüldü, 2 kişi yaralandı.
• 1983 – 12 Eylül döneminin ardından, demokrasiye geçişte ilk siyasi parti olan Milliyetçi Demokrasi Partisi kuruldu.
• 1984 – Yayımcı İlhan Erdost’un Mamak Cezaevi’nde dövülerek öldürülmesinden hükümlü astsubay Şükrü Bağ’ın, 10 yıl 8 aylık mahkûmiyet kararı kesinleşti.
• 1988 – ABD Federal sağlık yetkilisi, nikotinin bağımlılık yapıcı özelliklerinin, eroin ve kokaininkine çok benzediğini bildirdi.
• 1992 – Tarihi Galata Köprüsü, köprü altındaki bir lokantada çıkan yangın sonucunda çökerek kullanılamaz hale geldi. Köprü, 1875’te İngilizler tarafından 105 bin altın karşılığı yapılmıştı.
• 1993 – DYP Genel Başkanı ve Başbakan Süleyman Demirel, 244 oyla Türkiye’nin dokuzuncu Cumhurbaşkanı oldu.
• 1996 – DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, örtülü ödenekle ilgili açıklamada bulunamayacağını ve bunun bir devlet sırrı olduğunu söyledi.
• 2000 – Süleyman Demirel’in Cumhurbaşkanlığı süresinin bitmesi ve Ahmet Necdet Sezer’in Cumhurbaşkanlığı görevine başlaması.
• 2001 – Bordo berelilere ait uçak Malatya’da düştü, 34 asker hayatını kaybetti.
• 2010 – İran ile Batılı ülkeler arasında uranyum takasını öngören; Türkiye, Brezilya ve İran’ın ortak formülü üzerinde mutabakat, 18 saatlik görüşmeler sonunda sağlandı. Mutabakatın sağlanması sonucu, Başbakan Erdoğan Tahran’a gitti.
• 2010 – Bursaspor, Turkcell Süper Ligde 4 büyüklerden sonra şampiyon olan ilk takım oldu.

Doğumlar

• 1611 – XI. Innocentius, Katolik Kilisesi’nin dini lideri (ö. 1689)
• 1821 – Pafnutiy Lvoviç Çebışov, Rus matematikçi (ö. 1894)
• 1883 – Celâl Bayar, Türk siyasetçi ve Türkiye’nin 3. cumhurbaşkanı (ö. 1986)
• 1894 – Walter Yust, Amerikalı gazeteci ve yayıncı (ö. 1960)
• 1898 – Kenji Mizoguchi, Japon yönetmen (ö. 1956)
• 1905 – Henry Fonda, Amerikalı sinema oyuncusu ve Oscar ödülü sahibi (ö. 1982)
• 1919 – Liberace, Amerikalı müzisyen (ö. 1987)
• 1923 – Merton Miller, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2000)
• 1925 – Nancy Roman, Amerikalı kadın astronom ve bilim insanı (ö. 2018)
• 1940 – Ole Ernst, Danimarkalı oyuncu (ö. 2013)
• 1944 – Danny Trejo, Amerikalı oyuncu
• 1950 – J. Georg Bednorz, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
• 1953 – Pierce Brosnan, İrlandalı sinema oyuncusu
• 1965 – Vincent Regan, Galli sinema oyuncusu
• 1966 – Janet Jackson, Amerikalı şarkıcı
• 1967 – Metin Şentürk, Türk şarkıcı
• 1969 – David Boreanaz, Amerikalı oyuncu
• Tracey Claire Fisher, bilinen adı: Tracey Gold, Amerikalı oyuncu
• 1970 – Gabriela Sabatini, Arjantinli tenisçi
• 1971 – İlknur Bozkurt, Türk oyuncu, şarkıcı ve sunucu
• 1973 – Tori Spelling, Amerikalı oyuncu ve yazar
• 1974 – Laura Pausini, İtalya’nın popüler şarkıcısı
• 1975 – Tony Kakko, Sonata Arctica vokalisti Fin müzisyen ve söz yazarı
• 1977 – Melanie Lynskey, Yeni Zelandalı aktris
• 1977 – Emilíana Torrini, İzlandalı şarkıcı
• 1978 – Lionel Scaloni, Arjantinli eski futbolcu
• 1978 – James Sturgess, İngiliz aktör ve müzisyen
• 1978 – Okan Yılmaz, Türk eski millî futbolcu ve teknik direktör
• 1981 – Ricardo Costa, Portekizli eski defans oyuncusu
• 1981 – Joseph Morgan, İngiliz aktör ve yönetmen
• 1981 – Sergei Novitski, Rus buz patenci
• 1981 – Ali Özen, Türk taekwondocu
• 1981 – Jim Sturgess, İngiliz oyuncu
• 1982 – Joo Ji Hoon, Güney Koreli model ve aktör
• 1982 – Łukasz Kubot, Polonyalı profesyonel tenis oyuncusu
• 1982 – Tiya Sircar, Hint asıllı Amerikalı oyuncu
• 1983 – Nancy Ajram, Lübnanlı şarkıcı ve iş kadını
• 1985 – Ricardo Jesus, Brezilyalı futbolcu
• 1985 – Henrique Pacheco Lima, Brezilyalı futbolcu
• 1985 – Minoru Suganuma, Japon eski futbolcu
• 1985 – Elias Mendes Trindade, Brezilyalı millî futbolcu
• 1985 – Stanislav Yanevski, Bulgar oyuncu
• 1986 – Eleni Artimata, Kıbrıs Rumu kısa mesafe koşucusu
• 1986 – Megan Fox, Amerikalı oyuncu
• 1987 – Can Bonomo, Türk şarkıcı, besteci ve söz yazarı
• 1987 – Olena Homrova, Ukraynalı eskrimci
• 1989 – Behati Prinsloo, Namibyalı manken
• 1989 – Felipe Augusto de Almeida Monteiro, Brezilyalı futbolcu
• 1990 – Deniz Akdeniz, Avustralyalı aktör
• 1990 – Ognjen Kuzmić, Sırp profesyonel basketbolcu
• 1990 – Gizem Memiç, Türk model ve Güzellik Kraliçesi unvanı sahibi
• 1990 – Thomas Brodie-Sangster, İngiliz oyuncu
• 1991 – Amido Baldé, Portekizli futbolcu
• 1991 – Grigor Dimitrov, Bulgar profesyonel tenis oyuncusu
• 1991 – Gueïda Fofana, Fransız eski futbolcu
• 1991 – Gina Gerson, Rusyalı pornografik film oyuncusu
• 1991 – Guzmán Pereira, Uruguaylı futbolcu
• 1991 – Eglė Šikšniūtė, Litvanyalı profesyonel basketbolcu
• 1991 – Ashley Wagner, Amerikalı buz patenci
• 1992 – Kervens Belfort, Haitili futbolcu
• 1992 – Hayato Nakama, Japon futbolcu
• 1993 – Ricardo Esgaio, Portekizli futbolcu
• 1993 – Lee Ji-eun daha çok bilinen sahne adıyla IU Güney Koreli şarkıcı, söz yazarı, dansçı ve oyuncu
• 1993 – Atticus Mitchell, Kanadalı oyuncu
• 1994 – Selim Gündüz, Türk asıllı Alman futbolcu
• 1994 – Miles Heizer, Amerikalı oyuncu
• 1994 – Bryan Rabello, Şilili futbolcu
• 1996 – José Mauri, İtalyan futbolcu

Ölümler

• 1703 – Charles Perrault, Fransız yazar (d. 1628)
• 1798 – Joseph Hilarius Eckhel, Avusturyalı Cizvit rahip ve nümismat (d. 1737
• 1830 – Joseph Fourier, Fransız bilimci (d. 1768)
• 1857 – Vasili Tropinin, Rus romantik ressam (d. 1776)
• 1861 – John Stevens Henslow, İngiliz botanikçi ve jeolog (d. 1796)
• 1862 – Jan Baptist van der Hulst, Flaman ressam ve litografi sanatçısı (d. 1790)
• 1926 – VI. Mehmet (Vahidettin), Osmanlı’nın 36. ve son padişahı (d. 1861)
• 1942 – Bronisław Malinowski, Polonyalı antropolog, bilim insanı (d. 1884)
• 1943 – James Ewing, Amerikalı patolog, Ewing sarkomunu keşfeden kişi (d. 1885)
• 1952 – Memduh Şevket Esendal, Türk yazar (d. 1883)
• 1953 – Django Reinhardt, Belçikalı caz gitaristi ve besteci (d. 1910)
• 1957 – Eliot Ness, Amerikalı federal ajan (d. 1903)
• 1961 – Ralf Törngren, Fin politikacı (d. 1899)
• 1984 – Andy Kaufman, Amerikalı komedyen ve oyuncu (d. 1949)
• 1984 – Ercüment Behzat Lav, Türk şair, oyuncu ve radyocu (d. 1903)
• 1984 – Irwin Shaw, Amerikalı yazar (d. 1913)
• 1985 – Margaret Hamilton, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1902)
• 1989 – Seyyan Hanım (Seyyan Oskay), Türk tango şarkıcısı (d. 1913)
• 1990 – Sammy Davis, Jr., Amerikalı siyahi dansçı, şarkıcı, müzisyen, komedyen ve oyuncu (d. 1925)
• 1997 – Önder Somer, Türk sinema oyuncusu (d. 1937)
• 1998 – Sevim Tanürek, Türk müziği sanatçısı (d. 1934)
• 2007 – Gohar Gasparyan, Ermeni-Mısırlı opera şarkıcısı (d. 1924)
• 2010 – Ronnie James Dio, Amerikalı heavy metal vokalisti (d. 1942)
• 2010 – Hank Jones, Amerikalı caz müzik piyanisti (d. 1918)
• 2013 – Heinrich Rohrer, İsviçreli bilim adamı ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1933)
• 2014 – Ferit Mevlüt Aslanoğlu, Türk siyasetçi (d. 1952)
• 2015 – Moshe Levinger, İsrailli siyonist, ortodoks din adamı (d. 1935)
• 2015 – Dean Potter, Amerikalı serbest tırmanış sporcusu (d. 1972)
• 2016 – Romaldo Giurgola, İtalyan kökenli, sonradan önceleri ABD’de sonraları da Avustralya’da çalışmalar yürütmüş mimar, öğretim görevlisi ve yazar (d. 1920)
• 2017 – Alain Casabona, Fransız romancı ve kısa hikâye yazarı (d. 1950)
• 2017 – Outi Ojala, Finlandiyalı Sol İttifak üyesi siyasetçi (d. 1946)
• 2017 – Doug Somers, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1951)
• 2017 – Rosa Nell Speer, Amerikalı Gospel müziği şarkıcısı ve piyanist (d. 1922)
• 2018 – Ferenc Bréda, Rumen deneme yazarı, şair, edebiyat eleşirmeni, tarihçi, çevirmen ve teatrolog (d. 1956)
• 2018 – Joseph Campanella, Amerikalı oyuncu (d. 1924)
• 2018 – Yuriko Hoshi, Japon oyuncu (d. 1943)
• 2018 – Gérard Jouannest, Fransız piyanist ve besteci (d. 1933)
• 2018 – Eloísa Mafalda, Brezilyalı oyuncu (d. 1924)
• 2018 – Salih Mirzabeyoğlu, Kürt asıllı Türk şair ve yazar (İslami Büyük Doğu Akıncıları Cephesi (İBDA/C) örgütü lideri) (d. 1950)
• 2018 – Lucian Pintilie, Rumen film yönetmeni ve senarist (d. 1933)
• 2019 – Piet Blauw, Hollandalı siyasetçi ve girişimci (d. 1937)
• 2019 – David Cervinski, Avustralyalı eski futbolcu (d. 1970)
• 2019 – Bob Hawke, 1983-1991 yılları arasında hizmet veren, Avustralya Başbakanı olan eski bir Avustralyalı politikacı (d. 1929)
• 2019 – Peer Mascini, Hollandalı aktör (d. 1941)
• 2019 – Ashley Massaro, Amerikalı eski profesyonel güreşçi ve model (d. 1979)
• 2019 – Ieoh Ming Pei, Çin asıllı Amerikalı mimar ve Pritzker Mimarlık Ödülü sahibi (d. 1917)
• 2020 – Mário Chermont, Brezilyalı politikacı ve avukat (d. 1937)
• 2020 – Wilson Roosevelt Jerman, Beyaz Saray’da 11 farklı ABD başkanına hizmet eden Amerikalı uşak (d. 1929)
• 2020 – Pilar Pellicer, Meksikalı aktris (d. 1938)
• 2020 – Lynn Shelton, Amerikalı film yönetmeni, yapımcısı ve senarist (d. 1965)
• 2020 – Arthur Summons, Avustralyalı emekli ragbi birliği oyuncusu ve antrenör (d. 1935)